Odpady medyczne – jak się ich pozbyć?

Z pewnością wiele osób nigdy nie zastanawiało się nad tym, co się dzieje ze wszystkimi odpadami wyprodukowanymi np. podczas operacji czy zwykłego szczepienia lub pobierania krwi. A co między innymi ze starymi organami, które są już niesprawne i zostały przeszczepione? Okazuje się, że muszą być one odpowiednio zabezpieczone i zutylizowane według konkretnych procedur. Jakich?

Transport i utylizacja odpadów medycznych

Zgodnie z aktualnym Rozporządzeniem Ministra Klimatu z 5 października 2017, odpady medyczne to wszystko to, co zostaje wyprodukowane w ramach działalności lekarskiej, zdrowotnej, a także laboratoryjnej czy weterynaryjnej. Jest to bardzo obszerna grupa pozostałości, która obejmuje np. krew, wszelkie tkanki, zainfekowane pojemniki, narzędzia chirurgiczne, resztki spożywcze z oddziałów zakaźnych, ale i chemikalia lub leki cytotoksyczne.

Jest to jedynie część pozostałości, które wytwarza branża medyczna. W związku z zagrożeniami płynącymi ze składowania tego typu śmieci, organy prawne stworzyły serię procedur dotyczących odpadów medycznych. Nie można ich po prostu wyrzucić na śmietnik ani zostawić PSZOK-owi. Zatem jak utylizować odpady medyczne?

Transportem i utylizacją odpadów medycznych zajmują się określone podmioty, specjalizujące się właśnie w tego typu pozostałościach. Jednak, abyś mógł oddać swoje śmieci w ich ręce, muszą zostać dopełnione pewne formalności. Rozporządzenie określa, w jakich warunkach mają być składowane oraz jak mają wyglądać pojemniki na odpady medyczne. W zależności od rodzaju pozostałości, w takim opakowaniu lub worku powinna się ona znaleźć. Stosuje się następujący podział:

• odpady medyczne zakaźne,
• odpady medyczne niebezpieczne,
• odpady medyczne inne niż niebezpieczne.

Procedury rządzące odpadami medycznymi głoszą, że pojemniki i worki na pozostałości muszą być szczelne, dostosowane do rodzaju śmieci, mają zabezpieczać przed skażeniem oraz skaleczeniem, a także mogę być jednorazowego lub wielorazowego użytku.

Odpady medyczne zakaźne składuje się w pudełkach i workach z polietylenu o kolorze czerwonym. Pojemnik musi poddawać się dezynfekcji, a foliowe opakowanie na odpady medyczne musi zostać włożone do jeszcze jednej siatki, zapobiegającej przekłuciu od środka.

Niebezpieczne odpady medyczne, z wyłączeniem ostrych narzędzi, zbiera się do odpornych na wilgoć pojemników o kolorze żółtym lub w podwójnych workach tej samej barwy. A z kolei odpady inne niż niebezpieczne muszą zostać umieszczone pojemniku lub w torbie o kolorze innym od wyżej wymienionych. Zazwyczaj jest to niebieski, zielony lub czarny.

W tego rodzaju pojemnikach na odpady medyczne musi być dodatkowe wzmocnienie, przystosowujące do transportu ostrych elementów, posiadające jednokrotne zamknięcie. Pamiętaj, że odpowiednie zabezpieczenie to także komfort dla pracowników zajmujących się wywozem odpadów medycznych. Zadbaj nie tylko o bezpieczeństwo siebie, lecz także i innych.

Czy kolory to jedyne oznakowanie odpadów medycznych? Niestety nie – aby dokonać legalnej utylizacji tego typu pozostałości, należy je umieścić w ewidencji odpadów. Jest to dokument, za pomocą którego państwo kontroluje ilość wytwarzanych śmieci oraz to, czy zostają one prawidłowo zutylizowane. Cały proces skupia się głównie na względach ekologicznych i w tym przypadku – epidemiologicznych, zatem trzeba go przestrzegać.

Ewidencja odpadów znajduje się w BDO (Bazie Danych Odpadowych), a osoba zobowiązująca się w zeznaniu do posiadania np. niebezpiecznych odpadów medycznych, musi przy ich odbiorze oddać KPO (Kartę Przekazania Odpadu). Oprócz wypełnienia tych dokumentów niezbędne jest odpowiednie oznakowanie odpadów medycznych za pomocą kodu.

Każdemu rodzajowi śmieci w Polsce odpowiada konkretny zestaw liczb, określający jego kategorię, podgrupę i rodzaj. Przykładowo 17 to pozostałości budowlane, 17 01 pozostałości budowlane związane z infrastrukturą drogową, a 17 01 01 to odpady betonu i gruzu z rozbiórek.

Oznaczenia odpadów medycznych – kody, kody, kody…

Kody odpadów medycznych zawsze zaczynają się od liczby 18. Po zerknięciu do Rozporządzenia Ministra Środowiska ds. klasyfikacji odpadów możemy z łatwością określić zestaw cyfr przynależnych do naszego odpadu. Jeśli jednak zależy Ci na czasie, to zamieściliśmy poniżej pełną listę kodów odpadów medycznych:

• 18 01 – odpady z opieki okołoporodowej, diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej,
• 18 01 01– narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03),
• 18 01 02* – części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03),
• 18 01 03* – kod odpadów medycznych zwierający inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82,
• 18 01 04 – inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy),
• 18 01 06* – chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne,
• 18 01 07 – chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06,
• 18 01 08* – leki cytotoksyczne i cytostatyczne,
• 18 01 09 – leki inne niż wymienione w 18 01 08,
• 18 01 10* – odpady amalgamatu dentystycznego,
• 18 01 80* – zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych,
• 18 01 81– zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej, inne niż wymienione w 18 01 80,
• 18 01 82* – pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych,
• 18 02 – odpady z badań, diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej,
• 18 02 01 – narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 02 02),
• 18 02 02* – inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt,
• 18 02 03 – inne odpady niż wymienione w 18 02 02,
• 18 02 05* – chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne,
• 18 02 06 – chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 02 05,
• 18 02 07* – leki cytotoksyczne i cytostatyczne,
• 18 02 08 – leki inne niż wymienione w 18 02 07.

Warto zauważyć, że kod odpadów medycznych 18 01 03 obejmuje swoim zakresem także salony kosmetyczne, studio tatuażu lub nawet fryzjerów – jeśli tylko posiadają oni zużyte igły, czy substancje mogące stanowić zagrożenie zakaźne.

Pamiętaj, że każdy pojemnik i worek, musi posiadać odpowiednie oznaczenie numeryczne! Jednak jak utylizować takie odpady medyczne? Pozostaw to specjalistom – w tym momencie kończy się Twoja rola. Transportem i utylizacją odpadów medycznych zajmują się wysoko wykwalifikowane podmioty, posiadające odpowiednie urządzenia neutralizujące śmieci tego rodzaju. Jeśli jednak chcesz poznać więcej szczegółów na temat procedur, których trzeba dopełnić, oddając takie pozostałości, zapraszamy na naszego bloga.

Zapakowane i gotowe do drogi – co dalej?

Unieszkodliwianie odpadów medycznych polega głównie na ich neutralizacji i zniszczeniu. Utylizacja odbywa się w przyszpitalnych spalarniach, ale i w zakładach specjalizujących się wywozem odpadów medycznych. Tam przy pomocy profesjonalnego sprzętu dokonuje się dogłębna dezynfekcja oraz usuwanie zagrożenia drobnoustrojami. Ministerstwo dopuszcza następujące techniki neutralizacji:

• termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie,
• autoklawowanie,
• działanie mikrofalami,
• dezynfekcję termiczną.

Dzięki nim unieszkodliwione odpady medyczne mogą trafić na wysypisko śmieci, bez powodowania zagrożenia epidemiologicznego. Jeśli chodzi o koszty tego typu usług, zależą one oczywiście od indywidualnych ofert przewoźników odpadów medycznych, jednak zazwyczaj jednorazowa propozycja jest mniej opłacalna niż wykupienie comiesięcznego abonamentu, który uwzględnia indywidualną lokalizację i specyfikę wywożonych śmieci.

Jeżeli po przeczytaniu całego artykułu czujesz, że możesz potrzebować pomocy w kwestii prowadzenia BDO lub w znalezieniu najkorzystniejszego przewozu odpadów medycznych, zgłoś się do WasteMaster. Nasi specjaliści przygotują dla Ciebie wycenę pozostałości, a następnie opracują listę najlepszych ofert – całkowicie za darmo. Nie zwlekaj i pozbądź się problemu już dziś!