Definicja odpadów niebezpiecznych

Odpady niebezpieczne to bardzo specyficzna grupa odpadów, która wchodzi głównie w skład odpadów przemysłowych. Wytwarza się je głównie w wielkich zakładach produkcyjnych, fabrykach związanych z chemią organiczną i nieorganiczną, czy hutach, zakładach petrochemicznych. Warto wiedzieć jak najwięcej o definicji odpadów niebezpiecznych, tego jak je oznaczamy, jak się z nimi obchodzić i jak je utylizować.

Odpady niebezpieczne – definicja

Ustawowa definicja odpadów niebezpiecznych skupia się na wymienieniu wszystkich możliwych substancji, które możemy zaklasyfikować jako niebezpieczne. Definicja takich pozostałości może zostać zatem ujęta w zbiorze cech, którymi się one odznaczają. Jednak ogólnie rzecz ujmując, odpady niebezpieczne to pozostałości, które stanowią poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka. Są wysoce toksyczne także dla środowiska naturalnego. Decyduje o tym ich skład chemiczny, właściwości fizyczne lub biologiczne.

Zatem jakie możemy wyróżnić cechy odpadów niebezpiecznych? Oto kilka z nich:

• żrące działanie,
• wybuchowość,
• łatwopalność,
• szkodliwość dla zdrowia,
• ekotoksyczność,
• łatwość w utlenianiu,
• toksyczność,
• rakotwórczość,
• mutagenność,
• teratogenność (substancje powodujące zmiany w rozwoju płodu – dosłownie termin odznacza „spotwornienie” tj. drastyczne zmiany w rozwoju zarodka bądź jego obumarcie),
• wywoływanie infekcji,
• wywoływanie chorób,
• właściwości drażniące.

Zbiór tych cech został opracowany w zgodzie z dyrektywami unijnymi. Ale Ustawa o Odpadach z 27 kwietnia 2001 wymienia jeszcze dodatkowe substancje, których właściwości mogą realnie zagrozić człowiekowi i ekosystemom:

• substancje, które w wyniku kontaktu z wodą, powietrzem lub kwasem uwalniają toksyczne, lub wysoce toksyczne gazy,
• substancje, które po zakończeniu procesu unieszkodliwiania mogą w dowolny sposób wydzielić inną substancję, np. w formie odcieku, która posiada jakąkolwiek spośród cech odpadów niebezpiecznych.

Dalej w ustawie znajdziemy dookreślenie konkretnych temperatur i właściwości chemicznych, które kwalifikują daną pozostałość do miana niebezpiecznej. Dodatkowo wprowadzono zapis głoszący, że każda substancja posiadająca przynajmniej jedną z cech wymienionych wyżej, jest kwalifikowana, jako substancja niebezpieczna.

Skoro jest to tak kłopotliwy odpad – zagrażający nam w realnym stopniu – to jak możemy się go pozbyć? Jak je utylizować? Przede wszystkim musimy się dostosować do panujących obecnie przepisów dotyczących ich magazynowania (więcej o zasadach przeczytasz na naszym blogu o tytule: Magazynowanie odpadów – przepisy, wymogi, sposoby) oraz ewidencjonowania ich jako pozostałości. Każdej substancji został przypisany odpowiedni kod odpadu, a każdy przedsiębiorca – nieważne, czy ma obowiązek rejestracji w BDO, czy nie – jest zobligowany do odpowiedniej utylizacji takich odpadów. Jakich odpadów konkretnie? Jakie możemy wyróżnić rodzaje odpadów niebezpiecznych? Czytaj dalej!

Rodzaje odpadów niebezpiecznych i jak sobie z nimi poradzić?

Możemy wyróżnić wiele rodzajów podziału odpadów niebezpiecznych na kategorie: czy to ze względu na stan skupienia, skład, właściwości czy źródło pochodzenia. Najczęściej jednak możemy się zetknąć z następującym podziałem na:

• odpady niebezpieczne ciekłe,
• odpady niebezpieczne stałe,
• odpady niebezpieczne gazowe.

Z kolei miejscami, to jest źródłami pochodzenia takich odpadów, są najczęściej wielkie zakłady przemysłu ciężkiego, huty, stalownie, kopalnie, a także miejsca przekształcania i oczyszczania kopalin. Odpady niebezpieczne mogą się znaleźć zarówno w warsztatach samochodowych, jak i szpitalach oraz lecznicach weterynaryjnych. W takim razie, jakie możemy przywołać przykłady odpadów niebezpiecznych? Są nimi chociażby:

• przeterminowane leki,
• ozon,
• fosforowodór,
• pozostałości po pacjentach ze szpitali zakaźnych,
• przepracowane oleje silnikowe,
• akumulatory,
• kwasy,
• pozostałości po produkcji paliw, odpady ropopochodne,
• środki ochrony roślin,
• detergenty,
• drewniane podkłady kolejowe,
• drewno nasączone szkodliwymi impregnatami,
• rozpuszczalniki,
• osady zanieczyszczone metalami ciężkimi,
• stare baterie.

Są to tylko nieliczne przykłady pozostałości niebezpiecznych – w samym katalogu odpadów, w którym zgromadzono kody pozostałości – etykiet dotyczących odpadów niebezpiecznych jest ponad tysiąc. Zatem, w jaki sposób możemy sobie poradzić z takimi ilościami i różnorodnościami?

Przede wszystkim powinieneś zadbać o kwestie bezpieczeństwa w swojej firmie, jeśli to właśnie tam produkujesz pozostałości toksyczne, szkodliwe etc. Zgodnie z aktualnymi przepisami, na odpady niebezpieczne musimy wydzielić osobne miejsce składowania, które musi być bardzo precyzyjnie oznaczone. Kody odpady, nazwy, etykiety z informacją o odpadzie niebezpiecznym – bez tych elementów nie możemy legalnie prowadzić naszej gospodarki odpadowej. Są to przepisy związane ściśle z zasadami BHP.

Jak już oddasz swoje pozostałości do odpowiednich podmiotów, to trafią one do placówek skupujących, sortujących, neutralizujących i przetwarzających odpady klasyfikowane jako niebezpieczne. Za pomocą skomplikowanych procesów chemicznych, pirolizy, czy fermentacji możemy przekształcić nasz odpad w pożyteczne elementy.

W ten sposób mogą powstać komponenty do paliw, składniki do produkcji nawozów sztucznych, leków, a także gazy wykorzystywane w procesach produkcyjnych. Dodatkową opcją recyklingu odpadów niebezpiecznych jest ich termiczna obróbka – spalanie w specjalnych piecach, mające na celu odzyskanie energii z surowca. Najgorszym sposobem na pozbycie się odpadu niebezpiecznego, jest wyrzucenie go w losowe miejsce.

Za nielegalne wyrzucanie takich pozostałości grożą bardzo wysokie grzywny, a nawet kara pozbawienia wolności. Pamiętajmy o tym, jednak najważniejszą kwestią powinno być dla nas bezpieczeństwo pracowników i osób postronnych,  także ochrona środowiska. Jeśli potrzebujesz dowiedzieć się więcej o tego typu pozostałościach – zajrzyj na bloga dotyczącego tego, jak prawidłowo oznaczać odpady niebezpieczne.