System SENT

System SENT to skrót od Systemu Elektronicznego Nadzoru Transportu, który został utworzony przez Krajową Administrację Skarbową (KAS) w 2017 r. Do czego służy system SENT? Za jego pomocą odbywa się monitorowanie drogowego i kolejowego przewozu tzw. towarów wrażliwych oraz obrotu paliwami opałowymi (w tym również skupu przepracowanego oleju). Kogo dotyczy system SENT i kiedy trzeba się do niego zgłaszać?

System SENT – jakie odpady i towary?

Obowiązek rejestracji w systemie SENT dotyczy konkretnych towarów oraz usług. Jakich? Przede wszystkim alkoholu, papierosów, leków, paliw czy substancji zagrażających środowisku. System SENT dotyczy także przewoźników odpadów. Od kwietnia 2022 r. obowiązują nowe przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Na czym polegały zmiany?

Zmiany polegały na tym, że systemem SENT zostały objęte przewozy wybranych rodzajów odpadów – zarówno ich przywóz do kraju, jak i przewóz przez granice Polski. W praktyce oznacza to, że każdy przywóz odpadów i ich tranzyt podlega rejestracji w systemie SENT.

Kiedy trzeba zgłaszać SENT?

SENT trzeba zgłaszać wtedy, gdy przez granicę kraju przewozimy towary określone w art. 3 ust. 2 ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów wydanym na podstawie art. 3 ust. 11 tejże ustawy.

Oznacza to, że system SENT dotyczy także towarów innych niż wymienione we wspomnianym wyżej artykule, będących jednocześnie odpadami w rozumieniu ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r., które podlegają przepisom rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów, bez względu na ich ilość w przesyłce.

Kto wystawia SENT?

Jednak kto jest zobligowany to zgłaszania, uzupełniania i aktualizacji danych w SENT? Zobligowani są do tego przedsiębiorcy, którzy spełniają ustawową definicję podmiotu wysyłającego, odbierającego lub przewoźnika. W art. 2 ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi możemy przeczytać, że użyte określenia oznaczają:

• podmiot wysyłający – osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność gospodarczą, dokonującą:
  • dostawy towarów w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług:
    • ostatniej przed rozpoczęciem przewozu towarów – w przypadku gdy jest dostawcą towaru, a po wydaniu towaru jest on przewożony na rzecz podmiotu odbierającego,
    • uprawnioną do rozporządzania towarami jak właściciel w momencie rozpoczęcia przewozu – w przypadku gdy dostarcza towary na rzecz podmiotu odbierającego w celu dokonania dostawy towarów po zakończeniu przewozu towarów,
  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
  • eksportu towarów w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
• podmiot odbierający:
  • osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność gospodarczą, dokonującą wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu towarów lub nabycia towarów w przypadku dostawy towarów w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług albo
  • zużywający podmiot olejowy nieprowadzący działalności gospodarczej.
• przewoźnik – osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność gospodarczą, wykonującą przewóz towarów.

Dostęp do systemu SENT

Jak uzyskać dostęp do SENT? Dostęp do SENT można uzyskać poprzez portal państwowy e-Przewóz na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Konto na PUESC, podobnie jak konto BDO, może założyć wyłącznie osoba fizyczna, która zamierza dokonywać zgłoszeń w imieniu podmiotu. Aktywacja konta odbywa się przy wykorzystaniu linku aktywacyjnego wysłanego na adres e-mail podany przy rejestracji.

Aby przesłać, uzupełnić lub zaktualizować zgłoszenie w rejestrze SENT wystarczy rejestracja konta z dostępem do platformy PUESC. Konto podstawowe pozwala na wykonywanie czynności w tzw. kontekście własnym. Do realizowania zgłoszeń w SENT (oraz ich uzupełnień lub modyfikacji) są zobowiązani przedsiębiorcy, którzy łapią się w ramy ustawowej definicji podmiotu wysyłającego, odbierającego lub przewoźnika.

W przypadku, gdy odpowiednie czynności związane z przesyłaniem, uzupełnianiem i aktualizacją zgłoszeń będzie wykonywać pracownik zobowiązanej firmy, wymagane jest pisemne upoważnienie, udzielone przez właściciela lub organ spółki i załączone do akt podmiotu (np. aktach osobowych pracownika). W tym miejscu warto zaznaczyć, iż każda firma wysyłająca, odbierająca lub przewoźnik może upoważnić dowolną osobę fizyczną do działania w jego imieniu i na jego rzecz. Przykładowo upoważnienie do potwierdzenia odbioru odpadu może zostać udzielone jednostce wysyłającej czy przewoźnikowi przez podmiot odbierający. Upoważnienie może być ogólne (upoważnienie do dokonywania wszystkich zgłoszeń, aktualizacji czy też potwierdzeń odbioru) lub szczegółowe (upoważnienie do dokonania zgłoszenia, aktualizacji lub potwierdzenia odbioru jednej konkretnej dostawy oznaczonej indywidualnym numerem referencyjnym).

Istnieją 3 właściwe etapy procedury SENT:

1. Jednostka wysyłająca zgłasza zamiar przewozu towaru wrażliwego przy pomocy odpowiedniego formularza. Po wypełnieniu i wysłaniu formularza, wygenerowany zostaje numer SENT (ważny przez 10 dni, dlatego też transport powinien odbyć się w ciągu tych 10 dni) oraz 3 klucze uwierzytelniające dla każdego z uczestników w procesie – wysyłającego, przewoźnika i odbierającego.
2. Na tym etapie przewoźnik powinien uzupełnić zgłoszenie, dodając swoje dane, numer rejestracyjny pojazdu, datę rozpoczęcia przewozu i planowaną datę jego zakończenia. Ważne jest, iż przewoźnik jest uprawniony do rozpoczęcia transport dopiero po uzyskaniu potwierdzenia.
3. W tym etapie podmiot odbierający uzupełnia zgłoszenie o pozostałe informację dotyczące towaru, nie później niż w następnym dniu roboczym po otrzymaniu towaru.

Niedopełnienie wyżej wskazanych obowiązków przez jednostki zobowiązane wiąże się z różnymi sankcjami. Przykładowo gdy w momencie kontroli organ kontrolujący stwierdzi niezgodność w rodzaju, ilości, masie bądź objętości przewożonego towaru z tymi wpisanymi w zgłoszeniu, na środek transportu lub towar mogą zostać nałożone zamknięcia urzędowe, przewoźnik natomiast musi się liczyć z kaucją w wysokości 1000 zł.

Zamknięcia urzędowe mogą zostać skasowane w oddziale celnym urzędu celno-skarbowego znajdującym się najbliżej miejsca zakończenia przewozu towaru. W sytuacji gdy przewoźnik nie zgłosi się w oddziale celnym w przeciągu 30 dni – kaucja przepada. Jeżeli transportowany towar nie zgadza się pod względem rodzaju, masy, ilości czy objętości towarowi wpisanemu w zgłoszeniu, na podmiot wysyłający bądź odbierający nałożona zostanie także kara pieniężna w wysokości 46% wartości netto transportowanego towaru, jednocześnie nie mniej niż 20 000 zł.

Gdy podczas kontroli organ kontrolujący stwierdzi, że nie dokonano zgłoszenia przewozu, bądź firma transportująca nie podała numeru pojazdu i innych wymaganych danych, środek transportu lub towar mogą zostać zatrzymane. Za przechowywanie towaru lub pojazdu pobierane są opłaty, które wspólnie ponoszą przewoźnik oraz jednostka zobowiązana do zgłoszenia przewozu. W przypadku, gdy naczelnikowi urzędu celno-skarbowego właściwego ze względu na miejsce kontroli nie uda się w terminie 60 dni ustalić właściciela towaru, orzeka się jego przepadek na rzecz Skarbu Państwa. Brak zgłoszenia skutkuje także karą pieniężną w wysokości 46% wartości netto przewożonego towaru, nie mniejszą niż 20 000 zł. W sytuacji stwierdzenia braku zgłoszenia lub też niezgodności co do masy, rodzaju, objętości czy ilości przewożonego towaru z danymi zawartymi w zgłoszeniu, kara pieniężna w wysokości 20 000 zł zostanie również nałożona na przewoźnika.

Kierujący pojazdem również musi liczyć się z tym, że w razie niedopełnienia nałożonych na niego obowiązków może zostać ukarany przez organ kontrolujący. Przed rozpoczęciem transportu jego obowiązkiem jest upewnić się, że posiada on numer referencyjny, dokument zastępujący zgłoszenie lub dokument przesunięcia magazynowego, ponieważ w przypadku ich braku grozi mu grzywna w wysokości od 5 000 zł do 7 500 zł.

Wszystkie niezbędne informacje, instrukcje krok po kroku oraz FAQ można znaleźć na stronie Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych PUESC (https://puesc.gov.pl/). Udostępniono tam również środowisko testowe, gdzie bez problemu można stworzyć testowo konto na Platformie PUESC, a następnie sprawdzić, jak wypełnić i wysłać formularz zgłoszenia przewozu towaru jako jednostka wysyłająca, podmiot odbierający lub przewoźnik.