Rodzaje mosiądzu i ich właściwości

Mosiądz to powszechnie stosowany stop miedzi z cynkiem. Pierwiastka o symbolu Zn jest zazwyczaj do 40% w całej masie. Jednak czy wiesz, że mosiądz może zawierać także dodatki innych pierwiastków? Wyróżnia się go kilka rodzajów. Jakie mają właściwości?

Klasyfikacja złomu mosiądzu

Poza miedzią oraz cynkiem, które są podstawowymi składnikami stopu mosiądzu, możemy w nim zastosować różnego rodzaju dodatki innych pierwiastków. Wtedy cały stop mosiądzu będzie zazwyczaj brał nazwę od surowca, który został użyty jako trzeci.

W tym miejscu warto wspomnieć również o tombaku. Tombak to stop mosiądzu z dodatkiem cynku na poziomie 5-20%. Swoim wyglądem bardzo przypomina złoto, ponieważ ma charakterystyczny żółty kolor. Z tego powodu jest wykorzystywany do wyrobów artystycznych oraz jubilerskich. Co z innymi rodzajami mosiądzu?

Rodzaje mosiądzu i ich zastosowanie

Ze względu na zawartość dodatków stopowych mosiądze można podzielić na:

• mosiądze dwuskładnikowe – M95 (CuZn5), M90 (CuZn10), M85 (CuZn15), M80 (CuZn20), M75 (CuZn25), M70 (CuZn30), M68 (CuZn32), M63 (CuZn37), M60 (CuZn40).
• mosiądze ołowiowe – zawierają dodatek ołowiu. Pb jest dodawane w celu polepszenia lejności i skrawalności surowca oraz obniża jego temperaturę topnienia. Poprawia także odporność na ścieranie. Wśród mosiądzów ołowiowych można wymienić MO64 (CuZn34Pb3), MO62 (CuZn36Pb1.5), MO61 (CuZn36Pb3), MO58A (CuZn39Pb2), MO58b (CuZn40Pb2), MO58 (CuZn40Pb2) oraz także odlewnicze MO60 (CuZn38Pb1.5), MO59 (CuZn39Pb2).
• mosiądze cynowe – zawierają dodatek cyny. Zwiększa on wytrzymałość oraz twardość stopu. Tego rodzaju stopy są bardzo odporne na korozję wody morskiej, dlatego wykorzystuje się je do produkcji części maszyn podwodnych oraz okrętów. Zaliczamy do nich MC90 (CuZn10Sn), MC70 (CuZn28Sn1), MC62 (CuZn38Sn1).
• mosiądze aluminiowe – zawierają dodatek aluminium. Glin wywieraj największe zmiany we właściwościach fizycznych spośród wszystkich wymienianych pierwiastków. Dodatek aluminium zwiększa wytrzymałość na rozciąganie, plastyczność oraz twardość, a jednocześnie nie wpływa na wydłużenie i przewężenie. Mosiądze aluminiowe są bardzo odporne na działanie wody morskiej, dlatego często wykorzystuje się je do produkcji części maszyn morskich i armatury. Dobra wytrzymałość i odporność na ścieranie jest z kolei atrakcyjna dla przemysłu lotniczego i kolejowego (odlewy maszyn i silników).
• mosiądze manganowe – zawierają dodatek manganu. To pozwala na pozyskanie tzw. mosiądzów niskomiedziowych. Mangan wpływa odtleniająco, a zarazem sprawia, że wielkość ziarna jest mniejsza, co powoduje większą wytrzymałość na rozciąganie, wydłużenia oraz granicy plastyczności. Mosiądze manganowe wykorzystuje się do odlewania armatury, silników, śrub okrętowych etc.
• mosiądze niklowe – zawierają dodatek niklu. Przy około 2% jego zawartości mosiądze niklowe tracą na swoich właściwościach przy podwyższonej temperaturze, jednak zyskują niezwykłą odporność na kwasy oraz korozję wody morskiej.
• mosiądze krzemowe – zawierają dodatek krzemu, który wpływa na mikrostrukturę stopu. Poprawia się lejność i zmniejsza skurcz. Ich odlewy dobrze się obrabiają i są odporne na ścieranie i korozję. Często są wykorzystywane przez przemysł maszynowy, okrętowy, chemiczny.