Odpady medyczne – jak podejść do tematu?

Osoby zajmujące się zagospodarowaniem różnego typu produktów skażonych czy też potencjalnie niebezpiecznych rozważają zagadnienie odpadów medycznych – jak podejść do tematu? Jakie są procedury dotyczące odpadów medycznych?

Odpady medyczne to produkty uznawane za szczególnie niebezpieczne nie tylko dla fauny i flory, lecz także zdrowia oraz życia ludzkiego. Z uwagi na powyższe, wytwórcy, osoby gromadzące, jak również organizujące odbiór odpadów medycznych powinny wiedzieć, jaka jest ich klasyfikacja, rodzaje, a także sposób ich zabezpieczenia.

Klasyfikacja odpadów

Zapoznając się z wieloma aktami prawnymi stanowiącymi o takiej kwestii jak klasyfikacja odpadów w Polsce, warto mieć na względzie przede wszystkim Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, wydane 24 grudnia 1997 roku. Na podstawie artykułu 6 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy o odpadach, wprowadzono klasyfikację odpadów w Polsce, jak również listę odpadów niebezpiecznych.

W powyższych dokumentach wymieniono przede wszystkim rodzaje pozostałości i przykłady determinujące segregację odpadów medycznych. Duże znaczenie ma fakt, że obowiązująca w Polsce i przyjęta przez Sejm oraz Senat klasyfikacja odpadów całkowicie zakazuje zmiany ich dotychczasowej przynależności do wskazanej wcześniej grupy, podgrupy bądź rodzaju. Oznacza to, że osoby, które samodzielnie dokonują obróbki chemicznej lub fizycznej posiadanych przez siebie odpadów, w tym także pozostałości po leczeniu zaliczanych do kategorii niebezpiecznych odpadów medycznych, mogą ponieść z tego tytułu dużą odpowiedzialność karną.

Segregacja odpadów medycznych w Polsce jednoznacznie nakazuje, aby produkty skażone w tym te, pochodzące z sektora medycznego i weterynaryjnego, podlegały obowiązkowi ich prawidłowego przechowywania, ponieważ mogą one stanowić bezpośrednie zagrożenie dla ekosystemu, zwierząt, a także zdrowia i życia ludzi. Zatem procedury dotyczące odpadów medycznych służą przede wszystkim zachowaniu bezpieczeństwa, a nie tylko pustej biurokracji.

Z uwagi na powyższe klasyfikacja odpadów w Polsce dzieli produkty na obojętne, jak również niebezpieczne. Należy pamiętać, że w wielu artykułach można zauważyć podział na 20 grup. W międzynarodowej klasyfikacji odpadów wyróżnia się aż 27 podstawowych grup odpadów, do których zaliczane są zwierzęce, drzewne, produkcji roślinnej, wydobywcze, przetwórcze, obejmujące przemysł tekstylny, drewniane, chemiczne, szklane, budowlane, bytowo-gospodarcze – inaczej komunalne, radioaktywne, jak również osady denne.

W Polsce podział ten jest inny, ponieważ dokonano tutaj rozróżnienia na odpady, które powstają w trakcie przeróbki rud i innych kopalin, produkty pochodzące z rolnictwa oraz innej działalności, związanej z fauną oraz florą, jak również na odpady przemysłowe, z przeróbki ropy naftowej, produkcji chemii organicznej, przemysłu fotograficznego, procesów termicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych, olejów odpadowych, ciekłych paliw, a także odpadów budowlanych remontowych i tych pochodzących z demontażu infrastruktury drogowej.

Należy także pamiętać o odpadach komunalnych, które łączą się z frakcjami gromadzonymi selektywnie. To klasyfikacja odpadów w Polsce obowiązująca od wielu lat. Jest bardzo istotna w kontekście wywozu odpadów medycznych.

Rodzaje odpadów i przykłady

Powstała klasyfikacja, obejmująca prawidłowe oznaczenie każdego odpadu, ma za zadanie ułatwić segregacje m.in. odpadów medycznych. Jest usystematyzowana przy pomocy kodów, które nadaje się każdemu produktowi. Jest to ciąg 6 cyfr składający się z dwóch pierwszych – określających grupę, kolejnych dwóch – stanowiących o przynależności do podgrupy i ostatnich, które potwierdzają rodzaje odpadów i przykłady tych produktów.

Należy pamiętać, że klarowny podział odpadów pozwala na prawidłowe gospodarowanie tymi produktami, jak również wyrobami uznawanymi za skażone, toksyczne i niebezpieczne. Wpływa on także na dobór prawidłowego transportu odpadów medycznych. Krótka charakterystyka obejmująca rodzaje odpadów i przykłady wskazujące na wybrany produkt pozwalają na odpowiednie jego zakwalifikowanie do danej kategorii.

Produkty biodegradowalne, zielone, surowcowe, wielomateriałowe, a także niebezpieczne. Te ostatnie mają charakter toksyczny, zakaźny i radioaktywny. Są one także łatwopalne i mogą stanowić ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, a także innych organizmów żywych.

Odpady niebezpieczne są uznawane za te, które nie podlegają biodegradacji przy pomocy mikroorganizmów i naturalnych czynników środowiskowych. Zużyte baterie, akumulatory, przeterminowane leki i chemikalia, a także sprzęt elektroniczny i elektryczny składają się z wielu pierwiastków i związków chemicznych, które w kontakcie z wodą lub powietrzem mogą emitować ogromne ilości szkodliwych toksyn do atmosfery. Powoduje to jej skażenie.

Wyżej wymienione rodzaje odpadów i przykłady ich występowania powinny być znane wszystkim przedsiębiorcom odbierającym odpady medyczne i wytwórcom tego typu pozostałości. Osoby te mają szczególny obowiązek zagospodarowania tych wyrobów, ponieważ są one zakwalifikowane do kategorii niebezpiecznych.

Rodzaje odpadów i przykłady wyrobów powstających w branży medycznej i weterynaryjnej obejmują nie tylko zainfekowane produkty, lecz także sprzęt i inne akcesoria czy narzędzia pokryte szkodliwymi substancjami bądź też zanieczyszczone wysokotoksycznymi preparatami.

Należy pamiętać, że wszystkie rodzaje odpadów i przykłady ich występowania są ujęte w wielu artykułach publikowanych zarówno w literaturze traktującej o gospodarowaniu odpadami, jak i na stronach internetowych firm dokonujących utylizacji różnych odpadów medycznych, również tych skażonych i uznawanych za niebezpieczne.

Wszystkie rodzaje odpadów i przykłady są wymienione także w rejestrze BDO. Wyroby uznawane za niebezpieczne, w tym także odpady medyczne, mają charakterystyczny symbol gwiazdki, co oznacza, że są uznawane za szkodliwe toksyczne, skażone i stanowiące bardzo poważne zagrożenie dla wszystkich organizmów żywych, jak również ekosystemu.

Wówczas przed zniszczeniem niezbędne jest specjalistyczne unieszkodliwienie tego rodzaju odpadów medycznych za pomocą konkretnych technik. W wielu pracach naukowych rodzaje odpadów i przykłady ich występowania są ściśle powiązane z ich właściwościami chemicznymi oraz fizycznymi – np. odpady medyczne zakaźne. Jest to prawidłowe rozróżnienie tych produktów, ponieważ pozwala na ocenę, jaki stopień toksyczności wykazuje dany odpad.

Rodzaje odpadów i przykłady produktów uznawanych za skażone są jednoznacznie ujęte w rozporządzeniu Ministra Środowiska i Klimatu. Wskazuje on, że wszelkiego typu obróbka chemiczna lub fizyczna odpadów niebezpiecznych nie zmienia ich pierwotnych właściwości. Oznacza to, że w dalszym ciągu są one skażone, zanieczyszczone, szkodliwe, toksyczne i niebezpieczne. Utylizacją, czyli zniszczeniem tych substancji, zajmują się firmy organizujące przewóz odpadów medycznych.

Klasyfikacja i rodzaje odpadów medycznych

Ogólnie przyjęta klasyfikacja odpadów komunalnych zawiera w sobie podział na produkty niebezpieczne. Są to wyroby, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla fauny i flory, jak również organizmów żywych.

Klasyfikacja odpadów komunalnych to jednoznaczny podział na produkty obojętne i nieobojętne dla środowiska naturalnego, a także człowieka lub zwierząt. W przypadku odpadów medycznych, wszystkie obowiązujące w Polsce systemy klasyfikacji tych produktów wskazują, że są to wyroby niebezpieczne, wymagające odpowiedniego przechowywania, a także zabezpieczenia.

Są to istotne elementy nie tylko w perspektywie bezpieczeństwa Twoich pracowników, lecz także w kontekście służb zajmujących się wywozem odpadów medycznych. Poszukując informacji na temat klasyfikacji pozostałości po leczeniu, należy zwrócić uwagę na kody odpadów medycznych oraz zasady gromadzenia obowiązujące w przypadku tych niebezpiecznych produktów.

Do każdego z trzech rodzajów pozostałości został przypisane odpowiednie opakowanie na odpady medyczne. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia, wszystkie substancje, które są bezpośrednio powiązane z procesem profilaktyki chorób, ich leczenia oraz diagnozowania, mogą stanowić potencjalne rodzaje odpadów medycznych.

Ustawodawca nadał poszczególnym rodzajom tych wyrobów odpowiednie kody, jak również scharakteryzował warunki przechowywania odpadów medycznych, ich pakowania, poddawania procesom przetwarzania oraz unieszkodliwiania. Klasyfikacja składa się z kodów na odpady medyczne. W ustawie wyróżniono 18 grup, występujących w katalogu odpadów.

Obowiązująca w Polsce klasyfikacja odpadów medycznych dzieli je na narzędzia zabiegowe, chirurgiczne, tkanki, pojemniki przeznaczone na zbieranie tkanek, odpady zakaźne, zawierające żywe drobnoustroje, jak również chemikalia niebezpieczne, leki cytotoksyczne i cytostatyczne, różnego typu amalgamaty stomatologiczne, kąpiele biologiczne o charakterze zakaźnym, kąpiele biologiczne niezakaźne, a także odpady pozostałe po żywieniu pacjentów zakażonych.

Ciekawym przypadkiem jest odpad medyczny o kodzie 18 01 03, który pochodzi z salonów kosmetycznych, studio tatuażu, czy nawet zakładów fryzjerskich, które czasem dysponują substancjami mogącymi nieść ryzyko zakażenia. Zatem nie tylko placówki lecznicze mogą produkować tego typu śmieci!

Powyższe oznakowanie odpadów medycznych wskazuje również na zasady i możliwości gromadzenia tych produktów. Są one zależne od rodzaju pozostałości, a co za tym idzie jego kodu na odpady medyczne. Należy zwrócić uwagę, że klasyfikacja odpadów medycznych jednoznacznie określa sposób ich gromadzenia. Jest on odmienny względem różnych rodzajów odpadów.

Opakowanie na odpady medyczne dla zakaźnych pozostałości będzie koloru czerwonego, a dla śmieci niebezpiecznych – żółtego. Z kolei dla odpadów medycznych innych niż niebezpieczne – pojemnik będzie miał dowolny kolor różny od wyżej wymienionych, zazwyczaj niebieski, zielony lub czarny. Odpowiednia barwa opakowania to ważny sygnał dla osób organizujących przewóz odpadów medycznych, dlatego nie wolno lekceważyć powyższych przepisów.

Niektóre produkty mogą być przechowywane w temperaturze od 10 do 18 stopni przez maksymalnie 72 godziny – jednym z takich odpadów medycznych jest ten o kodzie 18 01 03. Z kolei wyselekcjonowane rodzaje odpadów medycznych, które nie mogą być przechowywane w wysokiej temperaturze, można przetrzymywać w pomieszczeniach, w których panuje poniżej 10 stopni Celsjusza – nie dłużej niż 30 dni kalendarzowych.

Warto mieć na względzie, że poszczególne rodzaje odpadów medycznych – np. niektóre odpady zakaźne – powinny być zabezpieczone w taki sposób, aby nie dopuszczać do ich przegrzania, spowodowanego działaniem otwartego źródła ognia, ciepła pochodzącego z instalacji grzewczych, promieniowania słonecznego bądź też innych źródeł ciepła.

Niektóre rodzaje odpadów medycznych można przechowywać w temperaturze poniżej 10 stopni Celsjusza, wyłącznie przez 72 godziny, czyli 3 doby. Wyjątkiem są odpady medyczne o kodzie 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07 i 18 01 09. Produkty te stanowią rodzaje odpadów medycznych, które mogą być przechowywane w dowolnej temperaturze do maksymalnie 30 dni.

Przyjęta przez polskich ustawodawców, a także aprobowana przez większość krajów Unii Europejskiej i państw wysokorozwiniętych, klasyfikacja odpadów medycznych podaje ogólne zasady ich pakowania i przechowywania. Pamiętaj, że odpady medyczne zakaźne należy składować do czerwonych, oznaczonych pojemników – odpornych na wilgoć i działanie środków chemicznych.

Klasyfikacja różnego typu odpadów niebezpiecznych, w tym medycznych, ułatwia sposób ich zagospodarowania, prawidłowe przechowywanie i utylizację odpadów medycznych z uwzględnieniem ich rodzajów. Pamiętaj o tym, że tylko wyspecjalizowane firmy mogą się zajmować unieszkodliwianiem odpadów medycznych! To wymóg regulowany nie tylko przepisami Unii Europejskiej, ale także międzynarodowymi dyrektywami.

Zatem jak utylizować odpady medyczne? Po stronie wytwórcy leży obowiązek odpowiedniego przygotowania pozostałości oraz opłacenia usługi neutralizującej śmieci. Z kolei to firmy organizujące transport i utylizację odpadów medycznych dokonują ostatecznej dezynfekcji, po której odpad zostaje oddany na wysypisko. Proces zobojętniania tego typu pozostałości również został ściśle określony w ustawie. Jedynymi legalnymi sposobami na unieszkodliwienie odpadów medycznych są:

• termiczne przekształcenie odpadów,
• autoklawowanie,
• działanie mikrofalami,
• dezynfekcja termiczna.

Wszelkie inne sposoby unieszkodliwiania odpadów medycznych, jak np. spalanie ich w przydomowym piecu są zabronione i podlegają odpowiedzialności karnej. Ponadto takie praktyki przyczyniają się do zanieczyszczania środowiska naturalnego oraz niosą za sobą zagrożenie zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Skoro już wiesz, jak utylizować odpady medyczne – zapraszamy do WasteMaster! Z pomocą naszych konsultantów dopełnisz wszelkich formalności związanych z oznakowaniem odpadów medycznych, ich ewidencjonowaniem, a także znajdziesz najkorzystniejszą ofertę, dostosowaną specjalnie do Twoich potrzeb. Wycenimy Twoje pozostałości, a następnie przedstawimy Ci listę najlepszych ofert – reszta należy już do Ciebie! Skorzystaj z naszych usług i zorganizuj transport oraz utylizację swoich odpadów medycznych już dziś!