Odpady. Definicja pojęcia

Odpady. Stykamy się z nimi praktycznie codziennie – czy to w pracy, czy w warunkach domowych. Mimo że towarzyszą nam tak często, niekiedy okazuje się, że nie wiemy o nich wystarczająco. Jaka jest definicja odpadów? Jak je dzielimy? W jaki sposób odbywa się recykling poszczególnych substancji? Zapoznaj się z naszym wpisem i dowiedz się wszystkiego!

Odpady – definicja

Jak brzmi definicja odpadów? Odpady to, zgodnie z Dziennikiem Ustaw z 2001 roku, nr 62, poz. 628, uboczne produkty działalności człowieka, nieprzydatne w miejscu i czasie, w którym powstały, szkodliwe lub uciążliwe dla środowiska przyrodniczego; definicja prawna odpadów jest zawarta w ustawie o odpadach.

W samej Ustawie o Odpadach z 14 grudnia 2012 roku odpady są przedstawiane jako materiały, których posiadający chce się pozbyć, pozbywa się lub też pozbyć się musi. W tym samym dokumencie przedstawione są liczne podstawowe pojęcia. Do najbardziej kluczowych z nich możemy zaliczyć m.in.:

• gospodarowanie odpadami – czyli zbieranie, transport lub przetwarzanie odpadów, w tym sortowanie, wraz z nadzorem nad wymienionymi działaniami, a także późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami,
• bioodpady – czyli ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady żywności i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, w tym restauracji, stołówek oraz zakładów zbiorowego żywienia, biur, hurtowni i jednostek handlu detalicznego, a także podobne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność,
• odpady komunalne – czyli odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter i skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, w szczególności niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i odpady selektywnie zebrane,
• odpady przemysłowe – czyli wszystkie odpady, które są wytwarzane w ramach działalności gospodarczej człowieka i nie są zaliczane do pozostałości komunalnych, są to materiały takie jak: oleje silnikowe, pozostałości po budowie, ścieki przemysłowe, czy też materiały zanieczyszczone metalami ciężkimi,
• odpady obojętne – czyli odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla życia, lub zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku są nieznaczne, a w szczególności nie stanowią zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi.

Do najbardziej podstawowych podziałów odpadów, możemy zaliczyć właśnie ten na odpady komunalne oraz przemysłowe. Jednak w wielu przypadkach podział dokonuje się również ze względu na właściwości, stan skupienia, skład chemiczny, czy też miejsce wytworzenia. Warto również wiedzieć, że wyróżnia się grupę odpadów niebezpiecznych. Są to materiały, które stanowią nie tylko zagrożenie ekologiczne i środowiskowe, ale także zagrażają naszemu zdrowiu, a nawet życiu.

Cechy takich odpadów niebezpiecznych to m.in.: wybuchowość, łatwość w utlenianiu, łatwopalność, działanie drażniące, szkodliwość dla zdrowia, toksyczność, działanie rakotwórcze, działanie żrące, infekcyjność, teratogenność (szkodliwe oddziaływanie na płód) i mutagenność oraz ekotoksyczność. Są to wytyczne zawarte w ustawach Unii Europejskiej i mają na celu usystematyzowanie zasad bezpieczeństwa i postępowania z takimi substancjami.

Recykling odpadów – co warto wiedzieć?

Oczywiście na co dzień spotykamy się raczej z pozostałościami komunalnymi. W większości gmin w Polsce obowiązuje nakaz segregacji takich odpadów, ponieważ później jest to bardzo pomocne podczas procesów recyklingowania. Tradycyjnie dzielimy nasze odpady komunalne na 5 grup:

• odpady typu bio,
• tworzywa sztuczne i metale,
• szkło,
• papier,
• a także odpady zmieszane, które trafiają do czarnych kubłów na odpady.

Jak wygląda recykling takich pozostałości – po tym, jak już pracownicy porządkowi zabiorą nasze worki ze śmieciami? Najpierw nasze materiały trafiają do śmieciarek, a te wywożą pozostałości do specjalnych placówek zajmujących się sortowaniem i recyklingiem. Nasze torby z odpadami trafiają z początku do tzw. rozrywarek worków, które przecinają foliowe wory i wydobywają z nich odpady – bez tłuczenia szkła. Następnie odbywa się ręczne segregowanie pozostałości, pracownicy wybierają co większe odpady, które w oczywisty sposób klasyfikuje się do określonej grupy pozostałości (np. kartony). Dzieje się tak, ponieważ nasza segregacja jest nieidealna, a niekiedy śmieciarki zbierają kubły z odpadami zmieszanymi np. z osiedli mieszkaniowych.

Po takim ręcznym sortowaniu wszystko trafia na sito kaskadowe, które oddziela od siebie różnej wielkości odpady. Także od tego zależy, czy dana substancja będzie mogła zostać poddana recyklingowi. Jeśli odpad jest zbyt mały – poddaje się go kontrolowanej fermentacji, tak aby na wysypisku nie wydziel on zbyt dużej ilości szkodliwych substancji.

Materiały pozostałe, tj. zakwalifikowane do dalszej obróbki, sortuje się pod kątem tego, czy należą do surowców wtórnych. Cała hala do segregacji odpadów jest ustawiona warstwami: na najniższe taśmy lądują metale oraz aluminium. Są one wydobywane z pozostałości zmieszanych za pomocą magnesu, czy separatora wieloprądowego. Część wydobytych materiałów posłuży jako paliwo alternatywne (tzw. paliwo RDF) do nowoczesnych elektrociepłowni i cementowni. Odpad zostanie spalony w specjalnych, ekologicznych piecach.

A co z posortowanym papierem, plastikami, metalami i szkłem? Papier jest prasowany w bele i służy później do produkcji nowych materiałów papierowych, kartonów, tektury etc. Z kolei szkło jest tłuczone na kawałki, a następnie z takiej tłuczki szklanej wytwarza się nowe butelki i słoiki. Metale trafiają do hut na przetopienie, a przeróżne rodzaje plastików przekazuje się do regranulacji, gdzie zmieniają się w wydajny surowiec. Sam widzisz, jak efektywnie działają placówki recyklingu odpadów!