Metody unieszkodliwiania odpadów

Nie da się ukryć, że w ramach naszych działań gospodarczych oraz bytowych produkuje się bardzo dużo różnych pozostałości. Zazwyczaj zakładamy, że trafiają one po prostu na wysypisko odpadów lub też są  poddawane recyklingowi. Ale w jaki sposób – to już zazwyczaj jest tajemnicą. A zdecydowanie warto wiedzieć, w jaki sposób odbywa się unieszkodliwianie odpadów oraz sam odzysk. Zatem zapoznaj się z naszym wpisem i dowiedz się więcej!

Unieszkodliwianie odpadów – definicja

Czym jest unieszkodliwianie odpadów? Zgodnie z definicją jest to proces, polegający na poddawaniu ich procesom przekształcania biologicznego, fizycznego lub chemicznego w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska. Jest to proces, który ma za zadanie zneutralizować nasze pozostałości i sprawić, że przestaną być zagrożeniem dla okolicznej przyrody.

Musimy pamiętać o tym, że nawet jeśli cechy danego odpadu nie zagrażają nam bezpośrednio – to pozostałość zostawiona sama sobie, po jakimś czasie, może rozpocząć wydzielanie szkodliwych mikroelementów. Gdybyśmy zrezygnowali z unieszkodliwiania odpadów, to nie dość, że pozostałości dosłownie by nas zalewały, a fauna i flora zostałaby doszczętnie zniszczona, to jeszcze zmarnowalibyśmy bardzo wiele cennych surowców, które są ukryte w odpadach.

Jeśli chodzi o metody unieszkodliwiania odpadów – to możemy wymienić kilka rodzajów działań. Mogę być to:

• metody biologiczne,
• metody fizykochemiczne,
• metody termiczne,
• metody przekształcania.

O czym musimy pamiętać, jeśli produkujemy pozostałości w ramach naszego przedsiębiorstwa? Przede wszystkim miejmy na uwadze, że utylizowanie i unieszkodliwianie odpadów należy do naszych obowiązków prawnych. Zgodnie z Ustawą z 14 grudnia 2012 roku, określone przedsiębiorstwa (które wytwarzają określone masy odpadów neutralnych i niebezpiecznych), a także niektóre gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 75 ha, muszą składać wnioski i sprawozdania w systemie BDO. Jest to Baza Danych Odpadowych, która stanowi najważniejszy organ kontrolujący poziom produkcji pozostałości.

Jednak w związku z tym, że porzucanie odpadów (art. 75 Kodeksu Wykroczeń) jest karane grzywną lub naganą – wszyscy musimy dbać o to, aby prawidłowo utylizować odpady. Jest to jednak przede wszystkim kwestia naszego sumienia – niestety kary za porzucanie śmieci i zanieczyszczanie środowiska wciąż są niewystarczające, dlatego wciąż możemy się spotkać z nielegalnymi wysypiskami odpadów w całym kraju.

Takie unieszkodliwianie odpadów jest w zasadzie podstawą do dbania o najbliższe środowisko. Pozostałości, które wytwarzamy w ramach naszych działań zawodowych, czy bytowych są przytłaczające (w 2021 roku na każdego Polaka przypadało ponad 350 kg odpadów komunalnych) – w związku z czym musimy dbać o ich prawidłowe przetwarzanie. To nie tylko dbanie o środowisko, ale i oszczędność energii, czy innych surowców.

W końcu odzyskanie tony plastików typu PET pomoże nam w zaoszczędzeniu kilkuset litrów wody, sporo ropy naftowej, a także energii elektrycznej. Podobnie przy odzyskiwaniu metali ze złomu. O wiele bardziej opłaca się nam zrealizować recykling materiałów ze złomowiska, niż wydobywać na nowo rudy żelaza, miedzi, czy boksytu. Jednak jakie możemy wyróżnić sposoby unieszkodliwiania odpadów?

Sposoby unieszkodliwiania odpadów

Do najbardziej podstawowych metod unieszkodliwiania odpadów możemy zaliczyć następujące procesy:

• składowanie na wysypiskach śmieci,
•  gromadzenie odpadu w specjalnych, odseparowanych magazynach, placówkach (w przypadku odpadów niebezpiecznych),
• termiczne przekształcanie odpadów – spalanie, czyli mineralizacja odpadów,
• piroliza,
• kompostowanie (metoda tlenowa),
• fermentacja metanowa (metoda beztlenowa).

Składowanie odpadów na wysypiskach jest wciąż dość powszechną tendencją, choć powinno się ją stosować w ograniczonym zakresie. Dlaczego? Ponieważ odpad zalegający na składowisku może tylko ulegać stopniowemu rozkładowi – wobec czego jest ekonomicznie nieprzydatny, co więcej – w wielu przypadkach surowce w takich odpadach są po prostu marnowane.

Choć oczywiście lokalizacje takich składowisk nie są losowo wybrane – powierzchnia ziemi zostaje zabezpieczona, organizuje się drenaż odcieków oraz gazu wysypiskowego, czy realizuje się oczyszczanie ścieków pochodzących z takiego wysypiska. Jeśli mamy do czynienia z pozostałościami niebezpiecznymi – to analogicznie wszystko odbywa się w zamkniętych przestrzeniach, gdzie nasze pozostałości nie zagrażają innym ani środowisku. Jeśli chodzi o np. składowiska chemikaliów – muszą być one na bieżąco monitorowane, substancje nie zostają zmieszane, a wszystko musi się znajdować w szczelnych beczkach. Przygotowane są również wszystkie procedury na wypadek pożaru lub wybuchu w takim miejscu.

Jeśli mowa o termicznym przekształcaniu odpadów – jest to po prostu spalanie pozostałości w odpowiednio do tego przystosowanych piecach. Takie kotły mają specjalne filtry, które ograniczają ilość szkodliwych substancji emitowanych do atmosfery. Z procesu spalania możemy otrzymać energię cieplną, którą możemy wykorzystać do ogrzewania naszego zakładu pracy, a nawet całych budynków mieszkalnych.

Piroliza również jest zaliczana do termicznych metod unieszkodliwiania odpadów. Polega ona na tym, że pod wpływem bardzo wysokiej temperatury (ponad 600°C) i odcięciu od dostępu powietrza, nasze pozostałości są przekształcane w użyteczne gazy. Co więcej, w trakcie tego procesu możemy również wyprodukować koks – ponieważ piroliza polega także na rozkładzie węglowodorów. Sam wytworzony gaz pirolityczny również może posłużyć nam jako źródło energii.

Z kolei kompostowanie i metoda fermentacji metanowej są niejako ze sobą sprzężone. Te procesy polegają na tym, że przy użyciu konkretnych mikroorganizmów następuje rozkład materii organicznej. W ten sposób możemy produkować nawozy, komposty, ale także i biogazy, które również mogą służyć jako źródło energetyczne. Jedyne czym się różnią te dwa procesy to typ wykorzystanych organizmów – w fermentacji metanowej używa się bakterii, które żyją w warunkach beztlenowych.

Są to najpopularniejsze i najszerzej wykorzystywane sposoby unieszkodliwiania odpadów w Polsce. Oczywiście ta branża cały czas się rozwija, a nasze pozostałości znajdują co rusz to nowe zastosowania. Jest to bardzo optymistyczna tendencja, ponieważ takie działanie to krok w stronę czystszych i mniej zniszczonych ekosystemów.